Kair

Autor: André Raymond

• Szczegółowe informacje
• Informacje dot. wydania

• Tłumaczenie: Paulina Lewicka, Dorota Pachniak
  Tytuł oryginału: Le Caire
  Seria/cykl wydawniczy: –
  Wydawnictwo: Państwowy Instytut Wydawniczy
  Data wydania: 2005
  ISBN  978-83-06-02949-6

   

• Wydanie: papierowe
  Oprawa: twarda
  Liczba stron: 392

Około czterdziestu lat temu do Egiptu płynęło się jeszcze statkiem, a do samego Kairu można było dotrzeć przez Aleksandrię. W mieście, po zbawionym już wszelkich śladów starożytności, tylko wizyta w bardzo boga tym w zbiory muzeum przypominała zwiedzającemu o jego greckiej, rzym skiej i bizantyńskiej przeszłości. „Lewantyński” charakter śródziemnomorskiego portu, ponownie otwartego w wieku XIX, zniknął wraz z rewolucją roku 1952 oraz odejściem Brytyjczyków, które pociągnęło za sobą upadek społeczeństwa rozsławionego w literaturze przez Lawrence’a Durrella. Dominacja zachodnich wzorców i systemu kolonialnego nadała Aleksandrii kosmopolityczny charakter, jednakże w gruncie rzeczy było to już miasto egipskie i arabskie, które pewnego lipcowego wieczoru 1956 r. w zdumieniu i radości wysłuchało, jak Naser (Dżamal Abd an-Nasir) ogłasza nacjonali zację Kanału Sueskiego – czyli koniec pewnej epoki. fragment książki

Kair to największa, islamska metropolia na świecie. Nazywany „miastem tysiąca minaretów”, zaskakuje milionem kontrastów i miejsc prawdziwie magicznych. To właśnie tutaj, niemal w sercu ogromnego organizmu miejskiego, nieopodal położonej na wzgórzu cytadeli ze srebrzystymi wieżami meczetu Muhammada Alego i wieloma innymi zabytkami, u podnóża skalnego masywu Al-Mukattam funkcjonuje najbardziej zadziwiająca i osobliwa enklawa koptyjska w Egipcie zwana „miastem śmieciarzy”. To tutaj, w sercu megalopolis, wyrosły wieżowce i luksusowe hotele. Z ich najwyższych kondygnacji widać dzielnice biedy zamieszkane przez miliony ludzi i zamknięte osiedla willowe, przeznaczone dla bogaczy. To tu wreszcie, średniowieczne cmentarzysko zwane „Miastem Umarłych” jest domem dla tysięcy ludzi mieszkających w zabytkowych grobowcach. Historia tego miejsca stanowi treść doskonałej książki, autorstwa znanego, francuskiego badacza kultury i historii miast arabskich.

W ciągu ostatniego półwiecza liczba ludności Kairu wzrosła niemal dziesięciokrotnie i jest obecnie szacowana na ok. 20 milionów. Ostatni raz spis mieszkańców odbył się w latach osiemdziesiątych XX wieku zaś miasto nieustannie rozwija się demograficznie. Najszybciej rosnąoczywiście dzielnice biedy a tamtejszej ludności nie sposób nawet policzyć. Osiedla, które były początkowo siedliskiem żebraków poszukujących w zwożonych tam odpadkach resztek jedzenia albo przydatnych jeszcze przedmiotów, stały się z czasem domem i źródłem dochodu dla wielu z nich. W dzisiejszych, niespokojnych czasach spacery po Kairze nie należą do łatwych. A jeszcze kilka lat temu można było przemierzać ulice tego miasta delektując się nie tylko orientalnymi smakami i zapachami, ale przede wszystkim otaczającymi przechodnia śladami niezwyklej przeszłości tego miejsca. Bo Kair to miejsce przesiąknięte historią tak mocno, że niemal można usłyszeć słowa ludzi żyjących i pracujących tu przed wiekami.

Cztery główne rozdziały stworzone przez autora, opisują najważniejsze etapy powstania i rozwoju Kairu. Założenie najstarszej osady Al-Fustat a następnie jej rozwój w czasach dynastii Fatymidów i Ajjubidów to okres, w którym położono fundament pod wielkie miasto. Powstały wówczas mury miejskie, pierwsze budowle cytadeli zaś miasto zaczęło się dzielić na odmiennie rozwijające się dzielnice. Okres średniowiecznego rozkwitu miasta, związany głównie z sułtanatem mameluckim, obfitował w liczne prace architektoniczne, których efekty widoczne są do dzisiaj, ale także w tragiczne wydarzenia. „Czarna śmierć”, walki o władzę i ostateczny upadek mameluckich władców, przypieczętowały nadchodzące zmiany. Osmańscy Turcy objęli swym panowaniem ogromny obszar, w skład którego wszedł również Egipt. Opisując funkcjonowanie i wygląd miasta w tamtym okresie, autor przekazuje nam szereg ciekawych informacji o życiu społeczności kairskiej, jej podziałach społecznych i ich wpływie na poszczególne dzielnice, a także organizacji „służb miejskich”. Ostatni rozdział poświęcony jest okresowi od końca XVIII wieku do czasów nam współczesnych. To czasy kolonialnej podległości, ale i architektonicznego renesansu i powstawania nowych, niemal europejskich dzielnic (np. współczesna dzielnica Heliopolis). To także XX-wieczna walka z przeludnieniem i rozwojem slumsów. Książkę uzupełnia wykaz najważniejszych dat z historii miasta oraz słownik terminów – szczególnie istotny ze względu na sporą ilość arabskich i tureckich nazw pojawiających się w tekście. Mankamentem publikacji jest niewątpliwie jej zbyt skąpa warstwa ilustracyjna.

Książka jest fascynującym spacerem przez ulice Kairu i zakręty jego historii. Jej lektura będzie szczególnie atrakcyjna dla osób zainteresowanych kulturą arabską a także historią Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Dzięki barwnemu językowi autora i świetnemu przekładowi, książka historyczna staje się wciągającą opowieścią o jednym z najbardziej magicznych miejsc na świecie. Taki Kair naprawdę warto poznać!