Filozofia nauki. Wprowadzenie

Autor: Michał Heller

• Szczegółowe informacje
• Informacje dot. wydania

• Tłumaczenie: –
  Tytuł oryginału: –
  Seria/cykl wydawniczy: –
  Wydawnictwo: Petrus
  Data wydania: 2011
  ISBN 978-83-7720-128-2
  
• Wydanie: papierowe
  Oprawa: miękka
  Liczba stron: 128

Książka ta jest wprowadzeniem do filozofii nauki. Autor, międzynarodowy autorytet w dziedzinie filozofii, fizyki i kosmologii. Omawia nie tylko standardowe ujęcia filozofii nauki, wypracowane przez filozofów nauki w toku historii jej rozwoju, lecz również odwołuje się do tego, co rzeczywiście dzieje się we współczesnej nauce.Osobiste zainteresowania Autora przesądziły o tym, że filozofia nauki w pewnej części staje się filozofią fizyki. Te „akcenty” fizyki można jednak usprawiedliwić w dużej mierze metodologiczną dojrzałością tej nauki. Profesjonalni metodologowie bowiem i tak na ogół większość przykładów czerpią z fizyki lub – częściej – z jej historii.Wydawnictwo Petrus, http://www.wydawnictwopetrus.pl

Nauka. Jedni ją gloryfikują, inni zaś woleliby widzieć ją spowitą kirem i odstawioną na boczny tor. Są też tacy, którzy na wzmiankę o niej machną ręką i znużonym głosem oznajmią, że nie mają na jej temat nic do powiedzenia. Jeszcze dla niektórych pozostaje ona prawdziwą terra incognita; zjawiskiem z rzędu tych, do których jak ulał pasują słowa pewnego traktatu –  „o czym nie można mówić, o tym trzeba milczeć”. Tak to już bywa z tą nauką, gdy wpuści się ją w obieg potocznych dyskusji.

Nie o takiej jednak nauce opowiedzieć pragnie nam ks. Michał Heller w swojej książce Filozofia nauki. Wprowadzenie. Nasz rodzimy fizyk i kosmolog czyni tutaj metodologiczny krok w tył, by z punktu widzenia filozofii podjąć namysł nad tym, z jakich korzeni nauka wyrasta. A korzenie te nierzadko są mocno splątane. Co to jest fakt? Pozornie proste pytanie komplikuje się, gdy uświadomimy sobie, że istnieje przynajmniej kilka koncepcji, precyzujących to – wydawałoby się oczywiste, używane przecież na co dzień, zwłaszcza przez ludzi nauki – pojęcie.

Problemów jest znacznie więcej. Jakimi metodami posługują się nauki? Na jakich założeniach, dotyczących np. rozumienia określonych pojęć czy możliwości poznawczych, bazuje naukowe „widzenie” świata? Trudno uznać takie pytania za bezzasadne. Uprawiać naukę bez świadomości wagi tych problemów to jak przyrządzać wykwintne danie bez znajomości kulinarnego przepisu. Może i coś „zjadliwego” uda się stworzyć z przypadkowego połączenia samych składników, ale czy taką potrawą zadowoli się podniebienie?

Książka M. Hellera zaledwie dotyka poruszanych przez filozofów nauki zagadnień. Podtytuł „wprowadzenie” nie jest więc przypadkowy. Autor bardzo zręcznie radzi sobie jednak z bogactwem problemów. Przystępnym językiem prowadzi czytelnika przez gąszcz tematów, począwszy od wstępnych, metodologicznych refleksji nad fenomenem nauki, aż po mogący budzić największy opór wśród przeciwników metafizyki rozdział zatytułowany „Granice nauki i transcendencja”. Dla wyjaśniania wielu złożonych kwestii sięga po pomoc do fizyki, uzasadniając ten wybór nie tylko własnymi kompetencjami w tej dziedzinie, ale także jej dojrzałością metodologiczną.

Omawiana pozycja może z powodzeniem służyć za podręcznik akademicki, jako jedno z podstawowych źródeł informacji przy nauce do egzaminu z ogólnej metodologii nauk oraz filozofii nauki. Autor posłużył się problemowym ujęciem poruszanych zagadnień, dlatego osoby interesujące się historią nauki (oraz historią filozoficznych refleksji na jej temat) będą zmuszone sięgnąć po dodatkowe pozycje, np. Wprowadzenie do filozofii nauki, autorstwa J. Loose. Również zawodowi biologowie mogą poczuć niedosyt, ale w myśl sentencji „szukajcie, a znajdziecie” warto poszperać za kolejnymi pomocami książkowymi. Ot, choćby To jest biologia E. Mayra pasować tu będzie znakomicie. Piszę o tych pozycjach w tym miejscu, ponieważ istotnym minusem omawianego wydania książki M. Hellera jest brak bibliografii. Aż się prosi o to, żeby uzupełnić tę lukę w przyszłości, przy ewentualnym wznowieniu „Filozofii nauki”.

Książeczka liczy niespełna 130 stron. To bardzo niewiele, a jednak Autorowi udała się sztuka podjęcia wielu zagadnień, które ujął w cztery zasadnicze rozdziały – 1. Zagadnienia wstępne; 2. Struktura fizyki; 3. Filozoficzne zagadnienia ewolucji nauki; 4. O strukturalnym rozumieniu nauki i świata. Jeśli potraktujemy pozycję ks. Hellera jako mini-przewodnik po filozofii nauki, książka sprawdzi się znakomicie. Przede wszystkim jest to dobra podstawa i punkt wyjścia dla dalszych poszukiwań. Do czego Czytelników gorąco zachęcam.