Autor: Evgeny Morozov
-
Data wydania: 2013
Język: angielski
ISBN 978-1846145483
-
Wydanie: papierowe, e-book, audiobook
Oprawa: miękka, twarda
Liczba stron: 432
Serial Silicon Valley to satyra na świat nowych technologii i jego kulturę. W siódmym odcinku pierwszej serii twórcy pokazują nam konkurs na najlepszy start-up. Występujący przerzucają się sloganami typu: „nasz produkt zrewolucjonizuje…”, czy: „robimy to, by uczynić świat lepszym miejscem”. Znajome, chociaż nie widzieliście serialu? Każda kandydatka w konkursie Miss World mówi podobne rzeczy. W obu przypadkach to tylko puste frazesy. Według autora To Save Everything, Click Here dobrze, jeśli nimi pozostają.
Tego typu slogany, jak wymienione wyżej, łatwo wychwycić i wyśmiać. Przeczytajcie jednak następujące słowa: Wikipedia to dopiero początek (…). Dzięki jej sukcesowi możemy nauczyć się tworzyć nowe systemy, które rozwiążą problemy związane z edukacją, administracją, zdrowiem, lokalnymi wspólnotami i niezliczonymi innymi dziedzinami ludzkiej aktywności1. Tym cytatem z książki Stevena Johnsona Future Perfect: The Case for Progress in a Networked Age Evgeny Morozov2 rozpoczyna jeden z rozdziałów To Save Everything, Click Here. Według Białorusina podobne cytaty ludzie przyjmują zupełnie bezkrytyczne. Uważa on, że opinii publicznej narzucona została narracja rodem z Doliny Krzemowej. Lekiem na całe zło świata: raka, sytuację na Bliskim Wschodzie, globalne ocieplenie jest internet! To on nauczyć ma nas, jak rozwiązać wszystkie nękające nas problemy. Morozov atakuje świat nowych technologii mówiąc, że przeżarty jest solucjonizmem3, tj. przekonaniem, że proste aplikacje rozwiązać mogą poważne problemy. Jako przykład solucjonizmu podaje on znane i powszechnie lubiane, krótkie prezentacje spod znaku TED. Ładnie opakowane i inspirujące, ale czy w kilka minut można przedstawić rozwiązanie ważnej kwestii? – pyta autor To Save Everything…. Co więcej, według Morozova proponuje się naprawę rzeczy, które – choć z pewnością niedoskonałe – nie potrzebują majstrowania przy nich i z których defektami musimy się pogodzić.
A to nie wszystko. Według Morozova Krzemowa Dolina, a za nią znaczna część liderów opinii publicznej, cierpi na internetocentryzm. Mityczna sieć – przede wszystkim jej architektura – pokazać ma nam drogę do lepszego świata. Wszystko, co było przed globalną pajęczyną, nie ma znaczenia. To świat, który już dawno odszedł w zapomnienie. Białorusin stawia sprawę jasno: internet nie jest niezależnym bytem, tworzą go ludzie. Obok takich, którzy dzięki facebookom, skype’om itp. organizują się, aby rozwiązywać realne problemy, są też tacy, którzy je tworzą. Ba, internet pełen jest agresji. Hejterzy, najczęściej oczywiście anonimowo, obrażają innych ludzi, używając słów, których nigdy nie odważyliby się powiedzieć twarzą w twarz.
Metaforyczna Dolina Krzemowa potrzebuje niewątpliwie krytyków. Niezbędni są ludzie, którzy otworzą oczy opinii publicznej mamionej pięknie brzmiącymi hasłami. Po lekturze To Save Everything… odpowiedź na pytanie, czy takim człowiekiem jest Evgeny Morozov, pozostaje jednak niejasna. Ataki autora niewiele różnią się bowiem od internetowego hejtu, z tym, że są zdecydowanie bardziej intelektualne i nieanonimowe. Trudno nie odnieść jednak wrażenia, że choć słowo to nie pada, wszystkich, którzy ulegli solucjonizmowi i internetocentryzmowi, uważa on za idiotów. Ta napastliwość razi i każe zastanawiać się, czy jej celem jest wskazanie fałszywych doktryn, czy przede wszystkim promowanie siebie jako antytechnologicznego apostoła.
To Save Everything, Click Here to książka, która spotkała się z mieszanym odbiorem. Jedni ją kochają, inni nienawidzą. Jedni widzą w Morozovie głosiciela prawdy, inni defetystę. Mityczna Prawda, leży gdzieś między tymi dwoma skrajnościami. Dzięki zdolnościom retorycznym autora łatwo jest dać się wciągnąć w jego wywód, co utrudnia z pewnością oddzielenie ziarna od plew. Niemniej jednak książkę tę warto przeczytać. Głównie dlatego, że w dzisiejszym świecie głosy sprzeciwiające się „logice Doliny Krzemowej” słuchać, szczególnie w Polsce, rzadko.
1 Wikipedia is just the beginning … we can learn from its success to build new systems that solve problems in education, governance, health, local communities, and countless other regions of human experience Można tu od razu przywołać podobny cytat z wydanej wcześniej książki Hacking Healthcare: A Guide to Standards, Workflows, and Meaningful Use: Wikipedia is just the beginning of new and innovative ways for patients to become hyperinformed about medical issues, nad którym Morozov pastwiłby się znacznie bardziej, niż nad słowami Johnsona, gdyby do niego dotarł.
2 W Polsce jego nazwisko zapisuje się zgodnie z transkrypcją białoruskiego Яўген Марозаў jako Jauhien Marozau, ale jako że szerzej – dzięki angielskojęzycznym publikacjom – znany jest jako Evgeny Morozov (od rosyjskiego Евгений Морозов), zdecydowałem się używać translacji angielskiej.
3 Jeśli się nie mylę, termin ten uknuty został przez samego Morozova.
